عمارت بادگیرِ کاخ گلستان در گذر تاریخ

تاریخ احداث اکثر بناهای دوره قاجار به دلیل ذکر آن در کتب مرجع آن زمان یا کتیبه ها مشخّص است. لیکن تاریخ عمارت بادگیر کاخ گلستان به علت تغییرات بی شمار کالبدی در پرده ای از ابهام قرار گرفته است. در این پژوهش ابتدا با استفاده از منابع مستدل تاریخی که به روش اسنادی )کتابخانه ای( و تحلیلی صورت گرفته تعلّق بنا به زمان فتحعلی شاه و حتی قبل آن محرز م یگردد. بنای مذکور ابتدا در اختیار محمدعلی میرزا )دولتشاه( پسر بزرگ فتحعلی شاه قرار داشته و بعد به سیف الدوله میرزا فرزند ظل السلطان عالی شاه پسر دهم فتحعلی شاه می رسدکه تحت الحمایه دولت انگلیس بوده است. این کاخ به سبب کدورت بین دول تهای ایران و انگلیس در سال 1273 ق )در دورۀ ناصری( و به علل سیاسی از سیف الدوله میرزا گرفته شده به ابنیۀ ارگ سلطنتی )کاخ گلستان( الحاق می شود. برپایۀ مطالعات کتابخان های و میدانی و مقایسۀ تالار الماس و عمارت بادگیر )بناهای ضلع جنوبی کاخ گلستان( و همچنین بررسی عنصر اصلی این عمارت یعنی بادگیرها و راهروهای ارتباطی شان با حو ضخانه، فرضیه ای جدید شکل گرفت ناظر بر آنکه بادگیرها و اتاق های گوشواره، از منضمات بنا در دورۀ ناصری هستند و مابین سال های 1273 تا 1274 ق توسط علی خان حاجب الدوله به عمارت الحاق شده اند و نام عمارت بادگیر از آن زمان به این بنا اطلاق شده است. عمارت مذکور به تناسب کاربری آن در دوره های بعد نیز دستخوش تغییراتی شده است که در این پژوهش بدان پرداخته شده است.